W lipcu 2014 roku w ciągu jednego dnia przeprowadziliśmy skanowanie 3D wnętrz Bazyliki Ojców Bernardynów w Leżajsku. Pomiar 3D odbywał się w kolorze w 32 punktach, a jego efektem była chmura składająca się z 40 mln punktów. Pozyskana chmura punktów stanowiła podstawę pod modelowanie 3D zarówno zabytkowych organów, jak i eksponatów Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów. Zeskanowane przez nas organy leżajskie stanowią integralną część XVII-wiecznego wyposażenia Bazyliki Ojców Bernardynów w Leżajsku. Organy leżajskie składają się z trzech osobno funkcjonujących instrumentów, wyposażonych w odrębne stoły gry i klawiatury pedałowe. Tworzą sekcje odpowiadające trzem nawom świątyni, z których środkowa - posiada 40 głosów (3 manuały i pedał), południowa - 21 głosów (2 manuały i pedał) i północna - 13 głosów (manuał i pedał). Organy główne mają w ten sposób 15 m wysokości i 7,5 szerokości - jednak kompozycja architektoniczna prospektu łączy je nierozerwalnie również z dwoma sąsiednimi instrumentami w nawach bocznych, tworząc jeden monumentalny zespół organowy, na którym - jedynym w świecie - może grać 3 organistów równocześnie. Do dziś pracują w oparciu o trakturę mechaniczną. Poszczególne elementy prospektów ujmuje chór muzyczny, który swą rozpiętością odpowiada całej szerokości korpusu nawowego.
Budowę instrumentu rozpoczęto przed 1680 roku, a ukończono w 1683 roku. Rozbudowa poszczególnych elementów prospektu trwała z przerwami do 1723 roku. Przy wykonywaniu konstrukcji zaangażowani byli: Stanisław Studziński z Przeworska i Jan Głowiński z Krakowa. Wirtuozi i muzykolodzy podziwiają w leżajskich organach osobliwe, barokowe brzmienie, znane dziś dzięki rekonstrukcji instrumentu, przeprowadzonej w latach 1965-1968 przez Roberta Polcyna z Poznania. Historycy sztuki interesują się oprawą snycerską poszczególnych struktur. Przebogata ikonografia posiadała istotną rolę czynnika kształtującego odczucia estetyczne i świadomość religijną wiernych. Była ważnym nośnikiem skonkretyzowanych plastycznie prawd wiary i treści dotyczących historii bernardynów, adresowanych do ludzi wszystkich stanów społecznych. Zlokalizowana w obrębie obiektu o wyjątkowych walorach wizualnych i dźwiękowych, przemawia do pielgrzyma w trakcie jego pobytu wewnątrz świątyni.
Organy w Bazylice Ojców Bernardynów w Leżajsku powstały dzięki fundacji rodziny Potockich. Są one dzisiaj jednym z najznamienitszych i najstarszych obiektów tego typu na świecie, bezcennym zabytkiem sztuki i pomnikiem kultury narodowej. We wnętrzu Bazyliki organizowane są rokrocznie koncerty w ramach Festiwali Muzyki w Łańcucie, od 1992 roku w sezonie letnim również w ramach Międzynarodowych Festiwali Muzyki Organowej i Kameralnej. Przybywają tu gościnnie zespoły muzyczne, orkiestry, chóry i wirtuozi z różnych miejsc kraju i świata.

Tu obejrzysz efekt naszej pracy, czyli eksponaty w 3D z Muzeum Prowincji Ojców Bernardynów w Leżajsku:

www.bernardynilezajsk.pl/multimedia/sala-3d/

Żródło: Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, styczeń 2002, aktualizacja: grudzień 2010.
PK