Makieta 3D Ostrowa Lednickiego

Aby w nietypowy sposób uczcić rocznicę Chrztu Polski stworzyliśmy makietę baptysterium i palatium w Ostrowie Lednickim. To właśnie tam, najprawdopodobniej, Mieszko I przyjął chrzest. Makieta powstała w oparciu o nasze skany 3D ruin. Posiłkowaliśmy się też informacjami ze źródeł historycznych. Następnie firma Fucco Design dla nas wydrukowała w technologii druku 3D makietę pałacu książęcego i kaplicy w skali 1:40. Przedsięwzięcie składało się z kilku etapów i wymagało konsultacji historycznych.

Ostrów Lednicki jest wyspą położoną na jeziorze Lednica. We wczesnym średniowieczu znajdował się tutaj jeden z najważniejszych ośrodków grodowych pierwszych władców kształtującego się państwa polskiego – Mieszka I, Bolesława Chrobrego i Mieszka II. Do dziś na wyspie zachowały się m.in. architektoniczne relikty przeszłości, świadczące o ważnej roli tego miejsca w procesie powstawania państwa. Szczególne miejsce wśród nich zajmują pozostałości rezydencji pałacowej, zbudowanej w drugiej połowie X wieku przez księcia Mieszka I. Trwała ruina budynku pałacowego i przylegającej do niego kaplicy należą do najstarszego budownictwa kamiennego w Polsce. Pałac na planie prostokąta jest podzielony na kilka pomieszczeń. Największa i najważniejsza była sala królewska. Od wschodu do pałacu przylega związana z nim kaplica. Zbudowano ją na planie krzyża greckiego z czterema filarami. Elementem, który świadczy o jej niezwykłości są dwa zagłębienia, półkrzyżowe w rzucie. Najprawdopodobniej były to chrzcielnice.

Pierwszy model bazował na rysunkach technicznych z 1993 r. pochodzących z opracowania zespołu: Żurowska, Rodzińska-Chorąży, Biedroń, Łastowiecki, Węcławowicz, Wrzesiński – FAZA I: Baptysterium i Pałac Biskupi. Jeśli było to możliwe, rysunki były nakładane na ortofotomapy. Model został przeskalowany do prawdopodobnej wielkości makiety. Dzięki temu każdy z elementów ma przynajmniej 1 mm grubości. Kolejnym etapem było mozolne wprowadzanie poprawek – korygowano niektóre założenia i oceniano wyniki. Konstrukcja budynku nie była skomplikowana, jednak aby osiągnąć ostateczny efekt wykonano wiele próbnych prototypów, głównie samego baptysterium. Zalecenia były bardzo precyzyjne, np. kąt nachylenia dachów, kształt arkady i absyd czy też sprecyzowane wymiary belek. Inne kwestie wymagały z kolei eksperymentowania, np. ustalenie położenia tronu, tak aby król mógł widzieć bez przeszkód ołtarz. Następnie przy pomocy zdjęć gruzów ustalono obrys zewnętrzny zabudowań i w oparciu o niego nałożono wygenerowane modele kamieni. Ustalenie położenia kamieni na makiecie było miejscami problematyczne, ponieważ rzeczywisty budynek nie znajdował się na idealnie płaskim/poziomym terenie.

Ostatnia faza prac polegała na podzieleniu modelu na kilka części. Umiejscowienie cięć podał klient. Musieliśmy zadbać, by wszystko do siebie pasowało i aby poszczególne poziomy makiety nie mogły przesuwać się względem siebie. W przypadku dolnej warstwy makiety oraz warstwy znajdującej się nad nią, trzeba było dodatkowo zadbać o wytrzymałość niektórych elementów. Cięcie warstw przebiega względem poziomu kamieni, a ten był przecież nieregularny. Z tego względu niektóre fragmenty makiety byłyby postrzępione, a przez to słabe i cienkie. Istniało ryzyko, że po wydrukowaniu, z biegiem czasu mogłyby się wygiąć lub nawet złamać.

Drukowanie elementów (licząc tylko te udane wersje) zajęło 352 godziny i pochłonęło 9 szpul ABSu w dwóch kolorach: jasnym szarym na samo baptysterium oraz ciemnym szarym na dachy. Drukarki 3D, które wykorzystano to dwa MakerBoty 2X, Ultimaker Original, Ultimaker Original+ oraz drukarka koncepcyjna eXXtrudo. Całość składa się z 5 części: obecne ruiny (najniższy poziom), dopełnienie pierwszego poziomu – parteru, pierwsze piętro, drugie piętro i dachy. Makieta jest rozkładana i każde piętro można zdjąć i zobaczyć jak baptysterium wyglądało wewnątrz – od schodów po baseny chrzcielne. Każde piętro składa się z 20-40 elementów.

Firma SCANNING 3D nie tylko zeskanowała w 3D bezcenny zabytek, ale wspólnie z Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, pod kierownictwem naukowym dr. hab. Zygmunta Kalinowskiego, zaprojektowała model 3D w najbardziej prawdopodobnym kształcie. Nie ma bowiem całkowitej pewności jak ten obiekt wyglądał w pełnej swojej okazałości, gdyż nie istnieją dowody świadczące o jednym, konkretnym założeniu architektonicznym.

Paulina Winczewska